Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

primoris N M

  • 1 primoris

    prīmōris, e [primus]    - le nom. sing. (primor ou primoris, e) est inus.; abl. sing. primori et primore II le plur. est plus usité que le sing. [st1]1 [-] le premier, la première.    - primores imbres Varr. R. 2, 2, 14, les premières pluies.    - primores dentes, Plin. 7, 70: les premières dents ou les dents de devant.    - primori Marte, Sil. 11, 143: au début de la guerre, au premier choc.    - primori in acie versari, Tac. H. 3, 21: être en première ligne.    - fig. primores feminae, Tac. An. 2, 29: dames du premier rang, grandes dames.    - primores, um, m.: les premiers, qui sont au premier rang [pr. et fig.].    - inter primores dimicare, Curt. 4, 6, 17: combattre aux premiers rangs. --- cf. Liv. 1, 12, 7.    - primores civitatis, Liv. 59, 6 ou primores seul, Liv. 1, 47, 11: les premiers de la cité, les principaux citoyens, les grands. --- cf. Tac. An. 4, 33 ; 13, 40. [st1]2 [-] la première partie de, l'extrémité de.    - primoribus labris gustare hoc genus vitae, Cic. Cael. 12, 28: goûter du bout des lèvres ce genre de vie (= ne faire qu'effleurer...). --- cf. Cic. de Or. 1, 87.    - modo vorsabatur mi in labris primoribus, Plaut. Trin. 910: tout à l'heure, je l'avais sur le bout de la langue.    - sumere aliquid digitulis primoribus, Plaut. Bac. 675: prendre qqch du bout des doigts.    - nasi primoris acumen, Lucr. 6, 1193: le bout du nez.    - in primore libro, Gell. 1, 18, 3: au commencement du livre.    - primori in acie, Tac H. 3, 21: en première ligne. --- cf. Cato, Agr. 40, 3. [st1]3 [-] nota bene:    - primores, um, m.: - [abcl]a - les soldats du premier rang. - [abcl]b - les premiers de la ville, l'élite des citoyens. - [abcl]c - les grands, les nobles.
    * * *
    prīmōris, e [primus]    - le nom. sing. (primor ou primoris, e) est inus.; abl. sing. primori et primore II le plur. est plus usité que le sing. [st1]1 [-] le premier, la première.    - primores imbres Varr. R. 2, 2, 14, les premières pluies.    - primores dentes, Plin. 7, 70: les premières dents ou les dents de devant.    - primori Marte, Sil. 11, 143: au début de la guerre, au premier choc.    - primori in acie versari, Tac. H. 3, 21: être en première ligne.    - fig. primores feminae, Tac. An. 2, 29: dames du premier rang, grandes dames.    - primores, um, m.: les premiers, qui sont au premier rang [pr. et fig.].    - inter primores dimicare, Curt. 4, 6, 17: combattre aux premiers rangs. --- cf. Liv. 1, 12, 7.    - primores civitatis, Liv. 59, 6 ou primores seul, Liv. 1, 47, 11: les premiers de la cité, les principaux citoyens, les grands. --- cf. Tac. An. 4, 33 ; 13, 40. [st1]2 [-] la première partie de, l'extrémité de.    - primoribus labris gustare hoc genus vitae, Cic. Cael. 12, 28: goûter du bout des lèvres ce genre de vie (= ne faire qu'effleurer...). --- cf. Cic. de Or. 1, 87.    - modo vorsabatur mi in labris primoribus, Plaut. Trin. 910: tout à l'heure, je l'avais sur le bout de la langue.    - sumere aliquid digitulis primoribus, Plaut. Bac. 675: prendre qqch du bout des doigts.    - nasi primoris acumen, Lucr. 6, 1193: le bout du nez.    - in primore libro, Gell. 1, 18, 3: au commencement du livre.    - primori in acie, Tac H. 3, 21: en première ligne. --- cf. Cato, Agr. 40, 3. [st1]3 [-] nota bene:    - primores, um, m.: - [abcl]a - les soldats du premier rang. - [abcl]b - les premiers de la ville, l'élite des citoyens. - [abcl]c - les grands, les nobles.
    * * *
        Primoris, pen. prod. genitiuus, cuius nominatiuus non reperitur. Pluraliter, Primores, primorum, etc. Les bords et bouts de toutes choses, Les extremitez et dernieres parties.
    \
        Versabatur mihi in labris primoribus. Plaut. Sur le bord des levres.
    \
        Extollito primorem partem. Cato. Le fin bout.
    \
        Primoribus labris gustare. Cic. Gouster et taster seulement.
    \
        Primores dentes. Plin. Les dents de devant.
    \
        Animaduerti quosdam viros opinari vestibulum esse partem domus primorem. Gel. Qu'on rencontre toute la premiere.

    Dictionarium latinogallicum > primoris

  • 2 primoris

    primoris primoris, e передовой

    Латинско-русский словарь > primoris

  • 3 primoris

    primoris primoris, e первый

    Латинско-русский словарь > primoris

  • 4 primoris

    primoris primoris, e передний

    Латинско-русский словарь > primoris

  • 5 primoris

    prīmōris, e (prīmus), der erste, I) eig.: A) im allg.: imbres, Varro: dentes, die ersten Zähne nach der Geburt, Plin. – B) insbes.: 1) in der Zeit, der früheste, in primori pueritia, Gell. 10, 19, 3. – 2) in der Reihe der erste, vorderste, pars, Plin. u. Gell.: cancri digiti primores, die vorderen Scheren, Varro fr.: subst., primores, die Vordersten, vordersten Reihen (als milit. t. t.), provolare ad primores, Liv.: dimicare inter primores, Curt.: cum primores caderent, Liv. – partitiv = der vordere Teil, vorn an, vorn in u. dgl., nasi primoris acumen, Lucr.: primori in acie versari, Tac.: alte digitos primores quattuor, late digitos primores tres, Cato: usque in primores manus, bis vorn an die Hände, Plin.: in primore libro, am Anfange des Buches, Gell.: primori Marte, am Anfange des Krieges, Mart.: in naribus primoribus vix perferre, an der Nasenspitze, Afran. fr.: sumere digitulis primoribus, mit den Fingerspitzen, Plaut.: versari alci in labris primoribus, Plaut.: primoribus labris attingere od. gustare, bildl., mit den Lippen nur benippen = sich nur oberflächlich mit etwas beschäftigen, Cic. Cael. 28 u. de or. 1, 78. – II) übtr., im Range der erste, vornehmste, ansehnlichste, iuventus (Jünglinge), Liv.: feminae, Tac.: venti, Hauptwinde, Gell. – subst., prīmōrēs, um, m., die Vornehmsten, civitatis, Liv.: equestris gradus, Liv.: populi, Hor. – primores classiariorum, die V., die Offiziere, Tac. ann. 15, 51; vgl. primores castrorum, Tac. hist. 3, 31. – Abl. Sing. primore u. primori.

    lateinisch-deutsches > primoris

  • 6 primoris

    prīmōris, e (prīmus), der erste, I) eig.: A) im allg.: imbres, Varro: dentes, die ersten Zähne nach der Geburt, Plin. – B) insbes.: 1) in der Zeit, der früheste, in primori pueritia, Gell. 10, 19, 3. – 2) in der Reihe der erste, vorderste, pars, Plin. u. Gell.: cancri digiti primores, die vorderen Scheren, Varro fr.: subst., primores, die Vordersten, vordersten Reihen (als milit. t. t.), provolare ad primores, Liv.: dimicare inter primores, Curt.: cum primores caderent, Liv. – partitiv = der vordere Teil, vorn an, vorn in u. dgl., nasi primoris acumen, Lucr.: primori in acie versari, Tac.: alte digitos primores quattuor, late digitos primores tres, Cato: usque in primores manus, bis vorn an die Hände, Plin.: in primore libro, am Anfange des Buches, Gell.: primori Marte, am Anfange des Krieges, Mart.: in naribus primoribus vix perferre, an der Nasenspitze, Afran. fr.: sumere digitulis primoribus, mit den Fingerspitzen, Plaut.: versari alci in labris primoribus, Plaut.: primoribus labris attingere od. gustare, bildl., mit den Lippen nur benippen = sich nur oberflächlich mit etwas beschäftigen, Cic. Cael. 28 u. de or. 1, 78. – II) übtr., im Range der erste, vornehmste, ansehnlichste, iuventus (Jünglinge), Liv.: feminae, Tac.: venti, Hauptwinde, Gell. – subst., prīmōrēs, um, m., die Vornehmsten, civitatis, Liv.: equestris gradus, Liv.: populi, Hor. – primores clas-
    ————
    siariorum, die V., die Offiziere, Tac. ann. 15, 51; vgl. primores castrorum, Tac. hist. 3, 31. – Abl. Sing. primore u. primori.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > primoris

  • 7 primoris

    prīmōris, e ( nom. sing. not in use), adj. [primus], the first, first (class. in plur.).
    I.
    In gen. (rare):

    imbres,

    Varr. R. R. 2, 2:

    dentes,

    the front teeth, Plin. 7, 16, 15, § 70:

    in primore pueritiā,

    in earliest childhood, Gell. 10, 19, 3:

    anni,

    first, earliest, Sil. 1, 511: primori Marte, in the first part or beginning of the war, id. 11, 143:

    primore aspectu,

    at first sight, Gell. 2, 7, 6.—
    II.
    In partic.
    A.
    The foremost part, forepart, tip, end, extremity (class.;

    syn. primus): sumere aliquid digitulis primoribus,

    with the tips of one's fingers, Plaut. Bacch. 4, 4, 24:

    versabatur mihi (nomen) in labris primoribus,

    is at my tongue's end, id. Trin. 4, 2, 65:

    aliquid primoribus labris attingere,

    to touch slightly, Cic. de Or. 1, 19, 87; cf. id. Cael. 12, 28; id. Fragm. ap. Non. 428, 3:

    surculum primorem praeacuito obliquum primores digitos duos,

    Cato, R. R. 40, 3; Lucil. ap. Non. 427, 27:

    eduxique animam in primoribu' naribus,

    id. ib. 427, 32:

    nasi primoris acumen,

    Lucr. 6, 1193:

    (pilo) primori inest pyxis ferrea,

    Plin. 18, 11, 29, § 112; 10, 33, 51, § 99:

    cauda late fusa primori parte,

    id. 8, 54, 80, § 216:

    vestibulum esse partem domus primorem,

    Gell. 16, 5, 2:

    in primore libro,

    at the beginning of the book, Gell. 1, 18, 3:

    usque in primores manus ac prope in digitos,

    as far as the forepart of the hands, id. 7, 12:

    primori in acie versari,

    Tac. H. 3, 21.—
    B.
    The first in rank or dignity, chief, principal ( poet. and postclass.—In Liv. 24, 20, 13, Weissenb. reads: inpigre conscriptā; v. also Madvig. ad Cic. Fin. 3, 16, 52):

    Argivorum viri,

    Cat. 68, 87:

    feminae,

    Tac. A. 2, 29:

    venti,

    chief, cardinal, Gell. 2, 22.—Hence, subst.: prīmō-res, um, m.
    (α).
    The front rank in battle, etc.:

    dum inter primores promptius dimicat, sagittā ictus est,

    Curt. 4, 6, 17.—
    (β).
    The men of the first rank, the chiefs, nobles, patricians (cf. princeps):

    Amphitruo delegit viros primorum principes,

    Plaut. Am. 1, 1, 49:

    odio alienae honestatis ereptus primoribus ager,

    Liv. 1, 47, 11:

    primores populi arripuit,

    Hor. S. 2, 1, 69:

    civitatum primores atque optimates,

    Col. 12, 3, 10:

    primores, ac duces,

    Juv. 15, 40:

    ex primoribus,

    Tac. A. 13, 30; 4, 33; Vulg. 2 Macc. 8, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > primoris

  • 8 primoris

    prīmōris, e [ primus ]
    1) первый, самый ранний
    primores dentes PM — самые ранние зубы, но тж. передние зубы, т. е. резцы
    primoribus labris attingere (gustare) aliquid погов. C — чуть хлебнуть чего-л., поверхностно ознакомиться с чем-л.
    3) первый, знатнейший (feminae T; civitatis L); важнейший, главный ( venti AG)

    Латинско-русский словарь > primoris

  • 9 (prīmōris, e)

       (prīmōris, e) adj.    [primus], the first, first, foremost: primore in acie versari, Ta.: feminae, Ta.: primoribus labris attingere, with the edges of the lips, i. e. lightly.—Plur. m. as subst: ad primores provolat, to the front, L.: inter primores dimicat, Cu.—Fig., plur m. as subst, the chiefs, nobles, leaders, first men: ereptus primoribus ager, L.: inter primores populorum geri, L.: populi, H.

    Latin-English dictionary > (prīmōris, e)

  • 10 primoris

    I
    nobles (pl.), men of the first rank
    II
    primoris, primore ADJ
    first; foremost, extreme

    Latin-English dictionary > primoris

  • 11 primoris

    = primas, напр. primores civitatie (1. 16 D. 33, 2);

    officii (1. 1 C. 12, 46);

    militiae (1. 3 C. 12, 61).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > primoris

  • 12 primoris

    first, foremost / most distinguished, first, at the top, uppermost

    Latin-English dictionary of medieval > primoris

  • 13 primoris

    , primore (m = f,n)
      первый

    Dictionary Latin-Russian new > primoris

  • 14 primores

    prīmōris, e ( nom. sing. not in use), adj. [primus], the first, first (class. in plur.).
    I.
    In gen. (rare):

    imbres,

    Varr. R. R. 2, 2:

    dentes,

    the front teeth, Plin. 7, 16, 15, § 70:

    in primore pueritiā,

    in earliest childhood, Gell. 10, 19, 3:

    anni,

    first, earliest, Sil. 1, 511: primori Marte, in the first part or beginning of the war, id. 11, 143:

    primore aspectu,

    at first sight, Gell. 2, 7, 6.—
    II.
    In partic.
    A.
    The foremost part, forepart, tip, end, extremity (class.;

    syn. primus): sumere aliquid digitulis primoribus,

    with the tips of one's fingers, Plaut. Bacch. 4, 4, 24:

    versabatur mihi (nomen) in labris primoribus,

    is at my tongue's end, id. Trin. 4, 2, 65:

    aliquid primoribus labris attingere,

    to touch slightly, Cic. de Or. 1, 19, 87; cf. id. Cael. 12, 28; id. Fragm. ap. Non. 428, 3:

    surculum primorem praeacuito obliquum primores digitos duos,

    Cato, R. R. 40, 3; Lucil. ap. Non. 427, 27:

    eduxique animam in primoribu' naribus,

    id. ib. 427, 32:

    nasi primoris acumen,

    Lucr. 6, 1193:

    (pilo) primori inest pyxis ferrea,

    Plin. 18, 11, 29, § 112; 10, 33, 51, § 99:

    cauda late fusa primori parte,

    id. 8, 54, 80, § 216:

    vestibulum esse partem domus primorem,

    Gell. 16, 5, 2:

    in primore libro,

    at the beginning of the book, Gell. 1, 18, 3:

    usque in primores manus ac prope in digitos,

    as far as the forepart of the hands, id. 7, 12:

    primori in acie versari,

    Tac. H. 3, 21.—
    B.
    The first in rank or dignity, chief, principal ( poet. and postclass.—In Liv. 24, 20, 13, Weissenb. reads: inpigre conscriptā; v. also Madvig. ad Cic. Fin. 3, 16, 52):

    Argivorum viri,

    Cat. 68, 87:

    feminae,

    Tac. A. 2, 29:

    venti,

    chief, cardinal, Gell. 2, 22.—Hence, subst.: prīmō-res, um, m.
    (α).
    The front rank in battle, etc.:

    dum inter primores promptius dimicat, sagittā ictus est,

    Curt. 4, 6, 17.—
    (β).
    The men of the first rank, the chiefs, nobles, patricians (cf. princeps):

    Amphitruo delegit viros primorum principes,

    Plaut. Am. 1, 1, 49:

    odio alienae honestatis ereptus primoribus ager,

    Liv. 1, 47, 11:

    primores populi arripuit,

    Hor. S. 2, 1, 69:

    civitatum primores atque optimates,

    Col. 12, 3, 10:

    primores, ac duces,

    Juv. 15, 40:

    ex primoribus,

    Tac. A. 13, 30; 4, 33; Vulg. 2 Macc. 8, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > primores

  • 15 amnis

    amnis, is, m.    - genre fém. dans Plaut. Merc. 859; Varr. Men. 415; R. 3, 5, 9 --- abl. amne et amni. [st1]1 [-] cours d'eau rapide, fleuve (au fort courant).    - Lucr. 1, 288; Cic. Div. 1, 38; Or. 39, etc. [st1]2 [-] rivière.    - Cic. Nat. 2, 68; Fam. 7, 20, 1. [st1]3 [-] torrent.    - ruunt de montibus amnes, Virg. En. 4, 164: des torrents dévalent des montagnes. [st1]4 [-] courant.    - secundo amni: en suivant le courant, en aval.    - adverso amne: contre le courant, en amont.    - Oceani amnes, Virg. G. 4, 233, les courants de l'Océan (fleuve pour les anciens). [st1]5 [-] eau, liquide, bouillon.    - Virg. En. 7, 465; 12, 417.    - primoris amnis musti, Pall. 11, 14, 18: le premier bouillon de vin nouveau. [st1]6 [-] l'Eridan (constellation).    - Cic. Arat. 145.
    * * *
    amnis, is, m.    - genre fém. dans Plaut. Merc. 859; Varr. Men. 415; R. 3, 5, 9 --- abl. amne et amni. [st1]1 [-] cours d'eau rapide, fleuve (au fort courant).    - Lucr. 1, 288; Cic. Div. 1, 38; Or. 39, etc. [st1]2 [-] rivière.    - Cic. Nat. 2, 68; Fam. 7, 20, 1. [st1]3 [-] torrent.    - ruunt de montibus amnes, Virg. En. 4, 164: des torrents dévalent des montagnes. [st1]4 [-] courant.    - secundo amni: en suivant le courant, en aval.    - adverso amne: contre le courant, en amont.    - Oceani amnes, Virg. G. 4, 233, les courants de l'Océan (fleuve pour les anciens). [st1]5 [-] eau, liquide, bouillon.    - Virg. En. 7, 465; 12, 417.    - primoris amnis musti, Pall. 11, 14, 18: le premier bouillon de vin nouveau. [st1]6 [-] l'Eridan (constellation).    - Cic. Arat. 145.
    * * *
        Amnis, huius amnis, m. g. Un fleuve, Une riviere.
    \
        Amnis, pro torrente. Virg. Un torrent.
    \
        Amnes alti. Iuuenal. Profonds.
    \
        Auriferi. Claud. Qui portent de l'or.
    \
        Circunfluus. Ouid. Qui flue et coule tout autour.
    \
        Clementissimus. Ouid. Qui coule tout doulcement.
    \
        Maligno amne radit arenas. Senec. Malfaisant, Ravineux.
    \
        Nubigena. Stat. Engendré de pluyes et nuées.
    \
        Piscosus. Ouid. Plein de poisson.
    \
        Solutus. Lucan. Delivré du pont, Apres que le pont est abbatu.
    \
        Amnes tranare. Virgil. Traverser, ou passer à nage.

    Dictionarium latinogallicum > amnis

  • 16 primor

    prīmor v. l. = primoris

    Латинско-русский словарь > primor

  • 17 naris

    nāris, is, f. (altind. Dual nāsā, Nase, nāsikā, Nasenloch, ahd. nasa; vgl. nasus), die Nüster, das Nasenloch, Plur. nārēs, ium, f., die Nüstern, Nasenlöcher, dah. = die Nase, wenn bes. die Nasenlöcher als tätig gedacht werden (wie beim Riechen, Rümpfen), I) eig.: A) im allg.: α) Sing.: suco ab altera nare, quam doleat, infuso, Plin. – poet. = die Nase, in cava nullus stet tibi nare pilus, Ov.: de nare loqui, durch die Nase reden, Pers. – β) Plur.: inflatae narium cavernae (Nasenlöcher), Cael. Aur.: fasciculum ad nares admovere, Cic.: nares corrugare (rümpfen), Quint.: nares contrahere, Hieron.: so auch ne mappa nares corruget, mache, daß der Gast die Nase rümpfe, Hor.: spiritum naribus ducere, Varro: auram bonam floris naribus ducere, Min. Fel.: omnis copia narium, wohlriechende Blumen, Hor. – B) insbes., die Nase als Glied, mit dem das feine Urteil, der Spott, der Zorn ausgedrückt wird (naribus derisus, contemptus, fastidium significari solet, Quint. 11, 3, 80), homo obesae naris, von dicker Nase, ohne feinen Geruch, Hor.: homo emunctae naris, ein Mann von feiner, scharfer Beobachtung, ein witziger, feiner Kopf, Hor. u. Phaedr.: acutae nares, eine feine Nase, Hor.: naribus uti, Spötterei anbringen, spotten, Hor.: u. so rides et nimis uncis naribus indulges, Pers.: vom Zorn, eduxi animam in primoris naris, Lucil. 574: diram tuam animam in naribus primoribus vix pertuli, Afran. com. 384. – II) übtr., die Öffnung, Mündung, eines Kanals usw., Pallad. 9, 9, 2: canalis, Vitr. 7, 4, 2: nares fossae, Vopisc. Prob. 21, 2: nares quaedam mundi, Solin. 23, 21. / Nbf. nar, Auct. de idiom. gen. (IV) 577, 51. Beda de orthogr. (VII) 281, 10.

    lateinisch-deutsches > naris

  • 18 naris

    nāris, is, f. (altind. Dual nāsā, Nase, nāsikā, Nasenloch, ahd. nasa; vgl. nasus), die Nüster, das Nasenloch, Plur. nārēs, ium, f., die Nüstern, Nasenlöcher, dah. = die Nase, wenn bes. die Nasenlöcher als tätig gedacht werden (wie beim Riechen, Rümpfen), I) eig.: A) im allg.: α) Sing.: suco ab altera nare, quam doleat, infuso, Plin. – poet. = die Nase, in cava nullus stet tibi nare pilus, Ov.: de nare loqui, durch die Nase reden, Pers. – β) Plur.: inflatae narium cavernae (Nasenlöcher), Cael. Aur.: fasciculum ad nares admovere, Cic.: nares corrugare (rümpfen), Quint.: nares contrahere, Hieron.: so auch ne mappa nares corruget, mache, daß der Gast die Nase rümpfe, Hor.: spiritum naribus ducere, Varro: auram bonam floris naribus ducere, Min. Fel.: omnis copia narium, wohlriechende Blumen, Hor. – B) insbes., die Nase als Glied, mit dem das feine Urteil, der Spott, der Zorn ausgedrückt wird (naribus derisus, contemptus, fastidium significari solet, Quint. 11, 3, 80), homo obesae naris, von dicker Nase, ohne feinen Geruch, Hor.: homo emunctae naris, ein Mann von feiner, scharfer Beobachtung, ein witziger, feiner Kopf, Hor. u. Phaedr.: acutae nares, eine feine Nase, Hor.: naribus uti, Spötterei anbringen, spotten, Hor.: u. so rides et nimis uncis naribus indulges, Pers.: vom Zorn, eduxi animam in primoris naris,
    ————
    Lucil. 574: diram tuam animam in naribus primoribus vix pertuli, Afran. com. 384. – II) übtr., die Öffnung, Mündung, eines Kanals usw., Pallad. 9, 9, 2: canalis, Vitr. 7, 4, 2: nares fossae, Vopisc. Prob. 21, 2: nares quaedam mundi, Solin. 23, 21. Nbf. nar, Auct. de idiom. gen. (IV) 577, 51. Beda de orthogr. (VII) 281, 10.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > naris

  • 19 altus

    1.
    altus, a, um, participle from alo., lit., grown or become great, great (altus ab alendo dictus, Paul. ex Fest. p. 7 Müll.; cf. the Germ. gross with the Engl. grow), a polar word meaning both high and deep.
    A.
    Seen from below upwards, high.
    I.
    Lit.: IN ALTOD MARID PVCNANDOD, etc., Columna Duilii; so, maria alta, Liv. Andron. ap. Macr. S. 6, 5, 10; id. ib. ap. Prisc. p. 725 P.: aequor, Pac. ap. Varr. L. L. 7, § 23 Müll.: parietes, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44:

    sub ramis arboris altae,

    Lucr. 2, 30:

    acervus,

    id. 3, 198 al.:

    columellam tribus cubitis ne altiorem,

    Cic. Leg. 2, 26, 66:

    altior illis Ipsa dea est colloque tenus supereminet omnes,

    taller, Ov. M. 3, 181:

    altis de montibus,

    Verg. E. 1, 83:

    umbras Altorum nemorum,

    Ov. M. 1, 591 al. —With the acc. of measure:

    clausi lateribus pedem altis,

    a foot high, Sall. H. Fragm. 4, 39 Gerl.; cf. Lind. C. Gr. I. p. 215.—With gen.:

    triglyphi alti unius et dimidiati moduli, lati in fronte unius moduli,

    Vitr. 4, 3:

    majorem turrim altam cubitorum CXX.,

    id. 10, 5:

    alta novem pedum,

    Col. 8, 14, 1:

    singula latera pedum lata tricenum, alta quinquagenum,

    Plin. 36, 13, 19, § 4.—
    II.
    Trop., high, lofty, elevated, great, magnanimous, high-minded, noble, august, etc.:

    altissimus dignitatis gradus,

    Cic. Phil. 1, 6, 14; so id. Clu. 55; id. Dom. 37.—Of mind or thought:

    te natura excelsum quendam videlicet et altum et humana despicientem genuit,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11:

    homo sapiens et altā mente praeditus,

    highminded, id. Mil. 8:

    qui altiore animo sunt,

    id. Fin. 5, 20, 57 al. —So of gods, or persons elevated in birth, rank, etc.;

    also of things personified: rex aetheris altus Juppiter,

    Verg. A. 12, 140:

    Apollo,

    id. ib. 10, 875:

    Caesar,

    Hor. C. 3, 4, 37:

    Aeneas, i. e. deā natus,

    id. S. 2, 5, 62:

    Roma,

    Ov. Tr. 1, 3, 33:

    Carthago,

    Prop. 2, 1, 23 al. —Of the voice, high, shrill, loud, clear:

    Conclamate iterum altiore voce,

    Cat. 42, 18:

    haec fatus altā voce,

    Sen. Troad. 196:

    altissimus sonus,

    Quint. 11, 3, 23 (cf.:

    vox magna,

    Ov. Tr. 4, 9, 24; Juv. 4, 32).— Subst.: altum, i, n., a height:

    sic est hic ordo (senatorius) quasi propositus atque editus in altum,

    on high, Cic. Verr. 2, 3, 41, § 98:

    aedificia in altum edita,

    Tac. H. 3, 71:

    quidquid in altum Fortuna tulit, ruitura levat,

    Sen. Agam. 100.—Esp.
    (α).
    (Sc. caelum.) The height of heaven, high heaven, the heavens:

    ex alto volavit avis,

    Enn. Ann. 1, 108:

    haec ait, et Maiā genitum demisit ab alto,

    Verg. A. 1, 297.—Still more freq.,
    (β).
    (Sc. mare.) The high sea, the deep, the sea: rapit ex alto navīs velivolas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 224:

    ubi sumus provecti in altum, capiunt praedones navem illam, ubi vectus fui,

    Plaut. Mil. 2, 1, 39; so id. Men. 1, 2, 2; id. Rud. prol. 66; 2, 3, 64:

    terris jactatus et alto,

    Verg. A. 1, 3:

    in altum Vela dabant,

    id. ib. 1, 34:

    collectae ex alto nubes,

    id. G. 1, 324:

    urget ab alto Notus,

    id. ib. 1, 443 al.:

    alto mersā classe,

    Sil. 6, 665:

    ab illā parte urbis navibus aditus ex alto est,

    Cic. Verr. 2, 5, 32:

    in alto jactari,

    id. Inv. 2, 31, 95:

    naves nisi in alto constitui non poterant,

    Caes. B. G. 4, 24:

    naves in altum provectae,

    id. ib. 4, 28: scapha in altum navigat, Sall. Fragm.—So in the plur.:

    alta petens,

    Verg. A. 7, 362.— Trop.:

    quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,

    Plaut. As. 1, 3, 6:

    imbecillitas... in altum provehitur imprudens,

    Cic. Tusc. 4, 18, 42:

    te quasi quidam aestus ingenii tui in altum abstraxit,

    id. de Or. 3, 36, 145.—
    B.
    Seen from above downwards, deep, profound.
    I.
    Lit. (hence sometimes opp. summus): Acherusia templa alta Orci, salvete, Enn. ap. Varr. L. L. 7, 2, 81; Cic. Tusc. 1, 21, 48:

    quom ex alto puteo sursum ad summum escenderis,

    Plaut. Mil. 4, 4, 14:

    altissimae radices,

    Cic. Phil. 4, 5:

    altae stirpes,

    id. Tusc. 3, 6, 13:

    altissima flumina,

    Caes. B. C. 3, 77:

    altior aqua,

    id. ib. 1, 25:

    alta theatri Fundamenta,

    Verg. A. 1, 427:

    gurgite in alto,

    in the deep whirlpool, id. E. 6, 76:

    altum vulnus,

    id. A. 10, 857; Petr. 136; Sen. Troad. 48:

    altum totā metitur cuspide pectus,

    Sil. 4, 292; so id. 6, 580 al.:

    unde altior esset Casus,

    Juv. 10, 106.—With the abl. of measure:

    faciemus (scrobes) tribus pedibus altas,

    Pall. Jan. 10, 3.—
    II.
    Trop. (more freq. in and after the Aug. per.), deep, profound:

    somno quibus est opus alto,

    Hor. S. 2, 1, 8; so Liv. 7, 35:

    sopor,

    Verg. A. 8, 27:

    quies,

    id. ib. 6, 522:

    silentium,

    id. ib. 10, 63; Quint. 10, 3, 22:

    altissima tranquillitas,

    Plin. Ep. 2, 1:

    altissima eruditio,

    id. ib. 4, 30:

    altiores artes,

    Quint. 8, 3, 2.— Subst.: altum, i, n., the depth, i. e. what is deep or far removed:

    ex alto dissimulare,

    Ov. Am. 2, 4, 16:

    non ex alto venire nequitiam, sed summo, quod aiunt, animo inhaerere,

    Sen. Ira, 1, 16 med. al.—Hence, ex alto repetere, or petere, in discourse, to bring from far; as P. a., farfetched:

    quae de nostris officiis scripserim, quoniam ex alto repetita sunt,

    Cic. Fam. 3, 5:

    quid causas petis ex alto?

    Verg. A. 8, 395 (cf.:

    alte repetere in the same sense,

    Cic. Sest. 13; id. Rep. 4, 4, and v. al. infra).—
    C.
    Poet., in reference to a distant (past) time: cur vetera tam ex alto appetissis discidia, Agamemno? Att. ap. Non. 237, 22 (altum: vetus, antiquum, Non.); cf. Verg. G. 4, 285.—With the access. idea of venerable (cf. antiquus), ancient, old:

    genus alto a sanguine Teucri,

    Verg. A. 6, 500:

    Thebanā de matre nothum Sarpedonis alti,

    id. ib. 9, 697;

    genus Clauso referebat ab alto,

    Ov. F. 4, 305:

    altā gente satus,

    Val. Fl. 3, 202:

    altis inclitum titulis genus,

    Sen. Herc. Fur. 338.— Adv.: altē, and very rarely altum, high, deep (v. supra, altus, P. a. init.).
    A.
    High, on high, high up, from on high, from above (v. altus, P. a., A.).
    I.
    Lit.:

    alte ex tuto prospectum aucupo,

    Att. Trag. Rel. p. 188 Rib.:

    colomen alte geminis aptum cornibus,

    id. ib. p. 221:

    alte jubatos angues,

    Naev. ib. p. 9:

    jubar erigere alte,

    Lucr. 4, 404:

    roseā sol alte lampade lucens,

    id. 5, 610:

    in vineā ficos subradito alte, ne eas vitis scandat,

    Cato, R. R. 50:

    cruentum alte extollens pugionem,

    Cic. Phil. 2, 12, 28: non animadvertis cetarios escendere in malum alte, ut perspiciant pisces? Varr. ap. Non. 49, 15:

    (aër) tollit se ac rectis ita faucibus eicit alte,

    Lucr. 6, 689:

    dextram Entellus alte extulit,

    Verg. A. 5, 443:

    alte suras vincire cothurno,

    high up, id. ib. 1, 337:

    puer alte cinctus,

    Hor. S. 2, 8, 10, and Sen. Ep. 92:

    unda alte subjectat arenam,

    Verg. G. 3, 240:

    Nihil tam alte natura constituit, quo virtus non possit eniti,

    Curt. 7, 11, 10: alte maesti in terram cecidimus, from on high, Varr. ap. Non. 79, 16:

    eo calcem cribro succretam indito alte digitos duo,

    to the height of two fingers, Cato, R. R. 18, 7; so Col. R. R. 5, 6, 6.— Comp.:

    quae sunt humiliora neque se tollere a terrā altius possunt,

    Cic. Tusc. 5, 13, 37:

    tollam altius tectum,

    id. Har. Resp. 15, 33:

    altius praecincti,

    Hor. S. 1, 5, 5:

    pullus in arvis altius ingreditur,

    Verg. G. 3, 75:

    caput altius effert,

    id. ib. 3, 553:

    altius atque cadant imbres,

    id. E. 6, 38 ubi v. Forb.:

    altius aliquid tenere,

    Sen. Q. N. 1, 5.— Sup.: [p. 96] cum altissime volāsset (aquila), Suet. Aug. 94.—
    II.
    Trop.:

    alte natus,

    Albin. 1, 379 (cf.: altus Aeneas, supra, P. a., A. II.):

    alte enim cadere non potest,

    Cic. Or. 28, 98:

    video te alte spectare,

    id. Tusc. 1, 34, 82; id. Rep. 6, 23, 25.— Comp.:

    altius se efferre,

    Cic. Rep. 6, 23, 25; 3, 3, 4:

    altius irae surgunt ductori,

    Verg. A. 10, 813:

    altius aliquid agitare,

    Cels. 1 prooem.:

    attollitur vox altius,

    Quint. 11, 3, 65:

    verbis altius atque altius insurgentibus,

    id. 8, 4, 27.— Sup.:

    Ille dies virtutem Catonis altissime illuminavit,

    Vell. 2, 35:

    ingenium altissime adsurgit,

    Plin. Ep. 8, 4.—
    B.
    Deep, deeply (v. altus, P. a. B.).
    I.
    Lit.:

    ablaqueato ficus non alte,

    Cato, R. R. 36:

    ferrum haud alte in corpus descendere,

    Liv. 1, 41:

    alte vulnus adactum,

    Verg. A. 10, 850; Ov. M. 6, 266; Curt. 4, 6, 18; Cels. 5, 26, 30:

    timidum caput abdidit alte,

    Verg. G. 3, 422:

    alte consternunt terram frondes,

    deeply strew, id. A. 4, 443:

    ut petivit Suspirium alte!

    Plaut. Cist. 1, 1, 58 (cf.:

    ingentem gemitum dat pectore ab imo,

    Verg. A. 1, 485):

    inter cupam pertundito alte digitos primorīs tres,

    Cato, R. R. 21, 2:

    minimum alte pedem,

    Col. de Arb. 30.— Comp.:

    ne radices altius agant,

    Col. 5, 6, 8:

    terra altius effossa,

    Quint. 10, 3, 2:

    cum sulcus altius esset impressus,

    Cic. Div. 2, 23, 50:

    frigidus imber Altius ad vivum persedit, Verg G. 3, 441: tracti altius gemitus,

    Sen. Ira, 3, 4, 2.— Sup.:

    (latronibus gladium) altissime demergo,

    App. M. 2, 32.—
    II.
    Trop., deeply, profoundly, far, from afar:

    privatus ut altum Dormiret,

    Juv. 1, 16:

    alte terminus haerens,

    Lucr. 1, 77:

    longo et alte petito prooemio respondere,

    Cic. Clu. 21, 58:

    ratio alte petita,

    Quint. 11, 1, 62:

    alte et a capite repetis, quod quaerimus,

    Cic. Leg. 1, 6, 18; id. Rep. 4, 4, 4; id. Sest. 13, 31.— Comp.:

    qui altius perspiciebant,

    had a deeper insight, Cic. Verr. 1, 7, 19:

    quae principia sint, repetendum altius videtur,

    must be sought out more deeply, id. Off. 1, 16:

    altius repetitae causae,

    Quint. 11, 1, 62:

    de quo si paulo altius ordiri ac repetere memoriam religionis videbor,

    Cic. Verr. 4, 105:

    Hisce tibi in rebus latest alteque videndum,

    Lucr. 6, 647:

    altius supprimere iram,

    Curt. 6, 7, 35:

    altius aliquem percellere,

    Tac. A. 4, 54:

    altius metuere,

    id. ib. 4, 41:

    altius animis maerere,

    id. ib. 2, 82:

    cum verbum aliquod altius transfertur,

    Cic. Or. 25, 82:

    Altius omnem Expediam primā repetens ab origine famam,

    Verg. G. 4, 285;

    so,

    Tac. H. 4, 12:

    altius aliquid persequi,

    Plin. 2, 23, 31, § 35:

    hinc altius cura serpit,

    id. 4, 11, 13, § 87.— Sup.:

    qui vir et quantus esset, altissime inspexi,

    Plin. Ep. 5, 15, 5.
    2.
    altus, ūs, m. [alo], a nourishing, support:

    terrae altu,

    Macr. S. 1, 20 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > altus

  • 20 utor

    ūtor (old form oetor, oesus, etc., from oitor, oisus, Lex. Thor. lin. 11; inf. parag. oetier, Rogat. Tribun. ap. Fest. p. 246 Müll.; Cic. Leg. 3, 4), ūsus ( inf. utier, Plaut. Cas. 2, 3, 4; Ter. Phorm. 4, 2, 13), 3, v. dep. [etym. dub.].
    I.
    Prop., to use.
    A.
    With abl.
    1.
    To make use of, employ: cave... ne tibi hoc scipione malum magnum dem. Paeg. Jam utere eo, Plaut. Pers. 5, 2, 36: Th. Oh Epidicumne ego conspicor? Ep. Certe oculis utere, Plaut. Ep. 1, 1, 4:

    hoc oculo,

    id. Mil. 4, 7, 25:

    sola potest animi per se natura... durare et sensibus uti,

    Lucr. 3, 560:

    de rebus ipsis utere tuo judicio,

    Cic. Off. 1, 1, 2:

    utinam, quem ad modum oratione sum usurus alienā, sic mihi ore uti liceret alieno,

    id. Rep. 3, 5, 8:

    utor neque perantiquis neque inhumanis ac feris testibus,

    cite, appeal to, id. ib. 1, 37, 58:

    neque enim accusatore muto neque teste quisquam utitur eo, qui de accusatoris subsellio surgit,

    id. Rosc. Am. 36, 104:

    num argumentis utendum in re ejus modi?

    id. Verr. 2, 4, 6, § 11:

    mancipium, quo et omnes utimur, et non praebetur a populo,

    id. ib. 2, 4, 5, §

    9: quo interprete non ad linguam Graecam, sed ad furta et flagitia uti solebat,

    id. ib. 2, 3, 37, §

    84: ut postea numquam dextro (oculo) aeque bene usus sit,

    Nep. Hann. 4, 3:

    si licet exemplis in parvo grandibus uti,

    Ov. Tr. 1, 3, 25:

    viribus utendum est, quas fecimus,

    Luc. 1, 347.—With ad: ad eam rem usus est tuā mihi operā Sa. Utere, ut vis, Plaut. Pers. 2, 5, 27:

    earum (navium) materiā atque aere ad reliquas reficiendas utebatur,

    Caes. B. G. 4, 31:

    administris ad ea sacrificia Druidibus,

    id. ib. 6, 16:

    ut eā potestate ad quaestum uteretur,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 11:

    ad quam rem (deus) motu mentis ac ratione utatur,

    id. N. D. 1, 37, 104.—With pro:

    utuntur aut aere aut taleis ferreis ad certum pondus examinatis pro nummo,

    Caes. B. G. 5, 12.—
    2.
    Esp.
    a.
    To manage, control, wield:

    bene ut armis, optime ut equis uteretur,

    Cic. Deiot. 10, 28:

    nemo est quin eo ipso (equo), quo consuevit, libentius utatur quam intractato,

    id. Lael. 19, 68.—
    b.
    To spend, use:

    velim cum illā videas ut sit qui utamur (sc. pecunia),

    Cic. Att. 11, 11, 2:

    tantis vectigalibus ad liberalitatem utens,

    id. Fin. 2, 26, 84:

    cum horis nostris nos essemus usi,

    spent, exhausted, id. Verr. 2, 1, 11, § 30.— Absol.:

    notum et quaerere et uti,

    Hor. Ep. 1, 7, 57.—
    c.
    To wear:

    pellibus aut parvis renonum tegimentis utuntur, magnā corporis parte nudā,

    Caes. B. G. 6, 21 fin.:

    ne insignibus quidem regiis Tullus nisi jussu populi est ausus uti,

    Cic. Rep. 2, 17, 31.—
    d.
    To accept, adopt:

    eā condicione, quae a Caesare ferretur, se usuros ostendebant,

    Caes. B. G. 4, 11:

    praeposteris enim utimur consiliis et acta agimus,

    Cic. Lael. 22, 85.—
    e.
    To resort to, consult:

    neque Vectium ad se arcessit, quaestorem suum, cujus consilio uteretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 44, § 114:

    oraculo,

    Tac. A. 2, 54.—
    f.
    Of a form or style of speech, sentiment, etc., to make, adopt, employ:

    sermonibus morologis utier,

    Plaut. Ps. 5, 1, 21:

    si provincia loqui posset, hac voce uteretur,

    Cic. Div. in Caecin. 5, 19:

    hac unā defensione,

    id. Verr. 2, 4, 4, § 8:

    haec oratio, quā me uti res publica coëgit,

    id. Rosc. Am. 49, 143:

    cum hortatione non egeas, non utar eā pluribus verbis,

    id. Fam. 11, 5, 3:

    illa criminatio, quā in me absentem usus est,

    id. Agr. 3, 1, 3.—
    g.
    To perform, exercise, practise, etc.:

    crucior, patrem... nunc inprobi viri officio uti,

    Plaut. Stich. 1, 1, 14:

    eādem nos disciplinā utimur,

    id. As. 1, 3, 49; cf.:

    nec vero habere virtutem satis est quasi artem aliquam, nisi utare: etsi ars quidem, cum eā non utare, scientiā ipsā teneri potest,

    Cic. Rep. 1, 2, 2:

    diuturni silentii, quo eram his temporibus usus, finem hodiernus dies attulit,

    observed, kept, id. Marcell. 1, 1:

    eos (senes) ego fortasse nunc imitor et utor aetatis vitio,

    id. Fam. 2, 16, 6:

    ratione utuntur,

    exercise moderation, Plaut. Cas. prol. 27:

    ut anteponantur... ratione utentia rationis expertibus,

    Cic. Top. 18, 69:

    ne tu, leno, postules Te hic fide lenoniā uti: non potis,

    Plaut. Rud. 5, 3, 30:

    viribus uteris per clivos,

    Hor. Ep. 1, 13, 10.—With adverb. acc.:

    ut hoc utimur maxime more moro multum,

    Plaut. Men. 4, 2, 1:

    ita aperte ipsam rem locutus nil circuitione usus es,

    Ter. And. 1, 2, 31.—
    h.
    In gen., to use, enjoy, profit by, take advantage of, etc.: otio qui nescit uti plus negoti habet, quam, etc., Enn. ap. Gell. 19, 20, 12 (Trag. Rel. v. 252 Vahl.): sinite... eodem ut jure uti senem Liceat, quo jure sum usus adulescentior, i. e. enjoy, exercise, Ter. Hec. prol. alt. 2:

    commodius esse opinor duplici spe utier,

    id. Phorm. 4, 2, 13:

    serius a terrā provectae naves neque usae nocturnā aurā in redeundo offenderunt,

    Caes. B. C. 3, 8:

    commoda quibus utimur lucemque quā fruimur ab eo nobis dari,

    Cic. Rosc. Am. 45, 131:

    in maximo meo dolore hoc solacio utor, quod, etc.,

    id. Fam. 11, 26 init.: usus est hoc cupidine, tamdiu, dum, etc., had the use of, i. e. borrowed, id. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf.

    I. B. 2. infra: utatur suis bonis oportet et fruatur, qui beatus futurus est,

    id. N. D. 1, 37, 103:

    propter nauticarum rerum scientiam plurimisque maritimis rebus fruimur atque utimur,

    id. ib. 2, 60, 152:

    si fortunā permittitis uti,

    to try, take advantage of, Verg. A. 9, 240:

    nostrā utere amicitiā, ut voles,

    Ter. Hec. 5, 1, 38; cf.:

    decet hunc ordinem... bene utier amicitiā,

    Plaut. Cist. 1, 1, 24:

    libertate modice utantur,

    Liv. 34, 49, 8:

    deorum Muneribus sapienter uti,

    Hor. C. 4, 9, 48:

    Ofellam Integris opibus novi non latius usum Quam nunc accisis,

    id. S. 2, 2, 113:

    quia parvo nesciet uti,

    id. Ep. 1, 10, 41:

    temporibus sapienter utens,

    taking advantage of, Nep. Epam. 3, 1.—Prov.: foro uti, to make one's market, i. e. accommodate one's prices, actions, etc., to circumstances, take advantage of events:

    scisti uti foro,

    Ter. Phorm. 1, 2, 29.— Absol.:

    opportunae sunt divitiae ut utare (sc. eis),

    Cic. Lael. 6, 22.— With adverb. acc.:

    ne Silius quidem quicquam utitur (sc. suis hortis),

    Cic. Att. 12, 22, 3. —
    k.
    Of passions, traits of character, etc., to indulge, practise, exercise, yield to, etc.:

    inter nos amore utemur semper subrepticio?

    Plaut. Curc. 1, 3, 49:

    alacritate ac studio,

    Caes. B. G. 4, 24:

    severitas, quā tu in iis rebus usus es,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 6, § 19:

    usus est ipse incredibili patientiā,

    id. Phil. 1, 4, 9: ego pervicaciam (esse hanc) aio, et eā me uti volo, Att. ap. Non. 433, 1 (Trag. Rel. v. 5 Rib.):

    dementer amoribus usa,

    Ov. M. 4, 259.—With in and acc.:

    ut suā clementiā ac mansuetudine in eos utatur,

    Caes. B. G. 2, 14.—
    1.
    To experience, undergo, receive, enjoy, etc., ne simili utamur fortunā atque usi sumus, Quom, etc., Ter. Phorm. prol. 31:

    hoc honore usi togati solent esse,

    Cic. Phil. 8, 11, 32:

    homines amplissimis usos honoribus,

    id. Fl. 19, 45:

    nobiles amplis honoribus usi,

    Sall. J. 25, 4:

    neminem curuli honore usum praeterierunt,

    Liv. 34, 44, 4:

    primus externorum usus illo honore quem majores Latio quoque negaverint,

    Plin. 7, 43, 44, § 136: quoniam semel est odio civiliter usus, Ov. Tr. 3, 8, 41.—
    m.
    To use as food or medicine, to take, drink, etc.:

    lacte mero veteres usi memorantur et herbis,

    Ov. F. 4, 369:

    aquis frigidis,

    Cels. 1, 1:

    antidoto,

    Scrib. Comp. 171:

    medicamento,

    id. ib. 228:

    vino modice,

    Cels. 8, 11:

    ex altero (loco, i. e. ex lacu) ut pecus uti possit (sc. aquā),

    Varr. R. R. 1, 11, 2.—
    B.
    With the thing used, etc., as direct obj. (class. only in gerund. constr.; v. infra): nuptias abjeci, amicos utor primoris viros, Turp. ap. Non. p. 497, 15 (Com. Rel. v. 164 Rib.):

    facilitatem vulgariam,

    Nov. ib. 481, 21 (Com. Rel. v. 98 ib.):

    res pulchras, quas uti solet,

    id. ib. 500, 16 (Com. Rel. v. 69 ib.):

    ita uti eum oportet libertatem,

    Titin. ib. 481, 19 (Com. Rel. v. 98 ib.):

    cetera quae volumus uti Graecā mercamur fide,

    Plaut. As. 1, 3, 47:

    dic mihi, an boni quid usquam'st, quod quisquam uti possiet,

    id. Merc. 1, 2, 37:

    diutine uti bene licet partum bene,

    id. Rud. 4, 7, 15:

    profecto uteris ut voles operam meam,

    id. Poen. 5, 2, 128:

    mea, quae praeter spem evenere, utantur sine,

    Ter. Ad. 5, 3, 29:

    BALINEVM... QVOD VSI FVERANT AMPLIVS ANNIS XXXX.,

    Inscr. Orell. 202: si quid est, quod utar, utor: si non est, egeo, Cato ap. Gell. 13, 23, 1:

    oleam albam, quam voles uti, condito,

    id. R. R. 118:

    quam rem etiam nomine eodem medici utuntur,

    Varr. R. R. 3, 16, 23:

    ferrum,

    Aur. Vict. Caes. 17, 4.—
    2.
    Hence, esp. gerund. in phrases dare utendum, to lend; recipere or rogare or petere utendum, to borrow, etc. (class.;

    freq. in Plaut.): quod datum utendum'st,

    Plaut. Trin. 5, 2, 7:

    quae utenda vasa semper vicini rogant,

    id. Aul. 1, 2, 18; 2, 4, 32; 2, 9, 4; id. Pers. 1, 3, 47 sq.; id. Mil. 2, 3, 76; id. Rud. 3, 1, 10: auris tibi contra utendas dabo, Enn. ap. Non. 506, 1 (Trag. Rel. v. 364 Vahl.); Ter. Heaut. 1, 1, 81:

    quae bona is Heraclio omnia utenda ac possidenda tradiderat,

    Cic. Verr. 2, 2, 18, § 46:

    te, quod utendum acceperis, reddidisse,

    id. Tusc. 3, 17, 36:

    multa rogant utenda dari, data reddere nolunt,

    Ov. A. A. 1, 433.—
    II.
    Transf. (through the intermediate idea of having and using).
    A. a.
    With abl:

    his Fabriciis semper est usus Oppianicus familiarissime,

    Cic. Clu. 16, 46:

    quā (Caeciliā) pater usus erat plurimum,

    id. Rosc. Am. 11, 27:

    Trebonio multos annos utor valde familiariter,

    id. Fam. 1, 3, 1:

    Lucceius qui multum utitur Bruto,

    id. Att. 16, 5, 3:

    utere Pompeio Grospho,

    Hor. Ep. 1, 12, 22:

    quo pacto deceat majoribus uti,

    id. ib. 1, 17, 2:

    si sciret regibus uti,

    ib. ib. 14:

    ita me verebatur ut me formatore morum, me quasi magistro uteretur,

    Plin. Ep. 8, 23, 2.—
    b.
    With acc.:

    vilica vicinas aliasque mulieres quam minimum utatur,

    Cato, R. R. 143, 1.—
    B.
    To be in possession of a thing, esp. to have, hold, or find a thing in some particular mode or character; with abl.:

    mihi si unquam filius erit, ne ille facili me utetur patre,

    he shall find an indulgent father in me, Ter. Heaut. 2, 1, 5; cf.:

    patre usus est diligente et diti,

    Nep. Att. 1, 2:

    bonis justisque regibus,

    Cic. Rep. 1, 33, 50:

    quae (sc. libertas) non in eo est, ut justo utamur domino, sed ut nullo,

    id. ib. 2, 23, 43; cf. id. Fin. 1, 1, 2:

    hic vide quam me sis usurus aequo,

    id. Verr. 2, 5, 59, § 154:

    ut is illis benignis usus est ad commodandum,

    id. ib. 2, 4, 3, §

    6: ne bestiis quoque immanioribus uteremur,

    id. Rosc. Am. 26, 71:

    me Capitolinus convictore usus amicoque A puero est,

    Hor. S. 1, 4, 95:

    uteris monitoribus isdem,

    id. Ep. 2, 2, 154:

    valetudine non bonā,

    Caes. B. C. 3, 49:

    quo (sc. Philoctete) successore sagittae Herculis utuntur,

    Ov. M. 13, 52.— Absol.:

    nam pol placidum te et clementem eo usque modo ut volui usus sum in alto (= placidum te esse ut volui, sic te usus sum),

    Plaut. Trin. 4, 1, 8.—Hence, P. a.: ūtens, ntis, m., possessing, that possesses:

    utentior sane sit,

    i. e. a larger possessor, richer, Cic. Off. 2, 20, 71.

    Lewis & Short latin dictionary > utor

См. также в других словарях:

  • Don Le — Born Don Pham Le September 20, 1983 (1983 09 20) (age 28) Houston, Texas Don Pham Le (born September 20, 1983) is an American filmmaker, who started out dabb …   Wikipedia

  • The Truth and the Light — The Truth And The Light: Music From The X Files Banda sonora de Mark Snow Publicación 8 de octubre de 1996 Género(s) música ambiental y electrónica Duración 45:50 min …   Wikipedia Español

  • Секретные материалы (Саундтреки) — Ниже представлен список официальных музыкальных альбомов, содержащую звуковую дорожку к сериалу и фильмам Секретные материалы. Содержание 1 Songs In The Key Of X: Music From Inspired By The X Files 2 The Truth The Light: Music From The X Files 3… …   Википедия

  • SOL — Phoenicibus olim Η῏λ, El, teste Serviô, In l. 1. Aen. v. 646. qui de Belo Phoenice, unde creta Dido, loquens, Omnes, inquit, in illis, partibus Solem colunt, qui ipsorum linguâ Hel dicitur; unde et Η῞λιος: η in ω discedente, et spiritu, in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • primor — |ô| s. m. 1. Trabalho muito delicado ou feito com muita perfeição. = OBRA PRIMA, PERFEIÇÃO 2. Grande cuidado na execução de algo. = DELICADEZA, ESMERO, PERFEIÇÃO 3. Grande qualidade. = EXCELÊNCIA, PERFEIÇÃO 4. Primeiro fruto.   ‣ Etimologia:… …   Dicionário da Língua Portuguesa

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»